Veelgestelde vragen over waterverzachters

Overweeg je een waterverzachter? Met de juiste kennis maak je een weloverwogen keuze. Op deze pagina zetten we daarom enkele veelgestelde vragen (FAQ) en antwoorden over waterverzachters voor je op een rij. Zo vind je snel en eenvoudig de informatie die je zoekt.

Nut & functie

Waarom zou je een waterverzachter overwegen? Hieronder beantwoorden we de belangrijkste vragen over hard en zacht water en het nut van een waterverzachter:

Wat is een waterverzachter / waterontharder?

Een waterverzachter (ook wel waterontharder of waterontkalker genoemd) is een toestel dat je op de hoofdleiding aansluit om hard water te behandelen. Het haalt de mineralen die kalkaanslag veroorzaken (calcium en magnesium) uit het leidingwater. Dit gebeurt meestal via een proces van ionenwisseling, wat zorgt voor zacht water in je hele huis.
Hoe weet ik of ik hard water heb?

Je herkent hard water aan kalkaanslag op kranen, de douchewand en in je waterkoker. Je kan de exacte waterhardheid in jouw gemeente vaak online opzoeken op de website van je waterbedrijf. We spreken van ‘hard water’ bij een waarde van meer dan 30 °F of fH (Franse graden).
Is een waterverzachter zinvol of nodig?
Of je een waterverzachter nodig hebt, hangt af van de hardheid (in °F) van je water:
- Water harder dan 30 °F (vrij hard tot hard): experts raden sterk aan een waterverzachter te plaatsen om kalk doeltreffend te verwijderen en schade aan leidingen en toestellen te voorkomen.
- Water tussen 15 en 30 °F (gemiddeld): een waterverzachter is niet noodzakelijk, maar kan wel zinvol zijn om de levensduur van je huishoudtoestellen te verlengen.
- Water lager dan 15 °F (zacht): een waterverzachter is niet nodig.
Wat is zacht water?

Zacht water is water dat vrij is van kalk, ofwel lage concentraties magnesium en calcium bevat. We drukken de waterhardheid in België uit in Franse graden (°F). Volgens de officiële indeling spreken we van ‘zacht water’ bij een waarde tussen 7 en 15 °F. En van ‘heel zacht water’ tussen 0 en 7 °F.
Wat is het verschil tussen een waterverzachter en een waterfilter?
Een waterverzachter sluit je aan op de hoofdleiding en maakt al het water in huis zacht. Het gebruikt ionenwisseling (met zout) om kalk (calcium/magnesium) te verwijderen. Een waterfilter werkt lokaal (bv. op één kraan) en pakt een specifieker probleem aan:
- Standaard waterfilters: deze filters focussen op smaak en zuiverheid (filteren chloor, lood, etc.), maar doen niets tegen kalk.
- Anti-kalk filters: deze filters focussen wél op kalk, maar alleen lokaal en minder grondig dan een waterverzachter.

Werking & techniek

Hoe haalt een waterverzachter kalk uit het water? En wat is het verschil tussen alle types? Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de werking en techniek van een waterverzachter:

Hoe werkt een waterverzachter (met zout)?

De meeste waterverzachters werken via ionenwisseling. Het harde water stroomt door een harstank. De harskorrels in deze tank binden de kalkdeeltjes (calcium en magnesium) aan zich. De waterverzachter vervangt deze kalkdeeltjes door natriumdeeltjes (uit het zout), waardoor je zacht water krijgt.
Wat is het verschil tussen een tijdgestuurde en een volumegestuurde waterverzachter?
De intelligentie van een waterverzachter zit in hoe hij bepaalt wanneer hij moet regenereren (spoelen). We onderscheiden 2 systemen:
- Tijdgestuurde waterverzachters (meestal oudere of simpele mechanische modellen): deze waterverzachters regenereren op een vast ingesteld tijdstip, bv. elke woensdag om 02:00 uur. Het nadeel is dat ze ook spoelen als je weinig water hebt verbruikt (verspilling) of juist te laat spoelen als je een keer veel meer water hebt verbruikt (waardoor je tijdelijk hard water hebt).
- Volumegestuurde waterverzachters (de moderne standaard, vrijwel altijd elektronisch): deze waterverzachters meten exact hoeveel water je hebt verbruikt. Ze regenereren pas als de harskern verzadigd is. Dit is veel doeltreffender en zuiniger in zout- en waterverbruik.
Wat is beter: een mechanische of elektrische waterverzachter?
Dit hangt af van je verbruik. Beide waterverzachters hebben een andere manier van ‘denken’:
- Mechanische waterverzachter: deze verzachter werkt tijdgestuurd (spoelt op vaste momenten). Dit is ideaal als je een zeer stabiel en voorspelbaar waterverbruik hebt.
- Elektronische waterverzachter: dit type werkt volumegestuurd (spoelt alleen als het nodig is). Dit is doeltreffender en ideaal als je een variabel verbruik hebt. Voor de meeste huishoudens met een wisselend verbruik is de elektrische (volumegestuurde) waterverzachter de meest efficiënte keuze.
Wat is het verschil tussen een waterverzachter met en zonder zout?

Een waterverzachter met zout (ionenwisselaar) vervangt kalkdeeltjes fysiek door natriumdeeltjes. Dit maakt het water echt zachter. Systemen ‘zonder zout’, zoals een magnetische waterverzachter, verwijderen de kalk niet. Wetenschappers hebben de effectiviteit van deze systemen nog niet eenduidig bewezen.
Hoe werkt een magnetische waterverzachter?

Een magnetische waterverzachter (of waterontharder magneet) bestaat uit sterke magneten die je om de waterleiding klemt. De aanname is dat het magneetveld de structuur van de kalkkristallen verandert, waardoor ze zich minder snel hechten. Wetenschappers hebben de werking hiervan niet of nauwelijks kunnen bewijzen.
Maakt een waterverzachter het water niet té zacht?

Een waterverzachter kan water theoretisch naar 0 °F brengen (volledig kalkvrij). Dit is ‘heel zacht’ en kan een ‘zeperig’ gevoel geven. Daarom stelt een installateur de waterverzachter via een mengventiel af op een ‘resthardheid’ van 3 tot 7 °F. Dit voorkomt het zeperige gevoel en beschermt toch perfect je toestellen.

Voordelen & gebruik

Wat merk ik in de praktijk van zacht water? En is het gezond om te drinken? Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de voordelen en het dagelijkse gebruik van een waterverzachter:

Wat zijn de voordelen van een waterverzachter?

De belangrijkste voordelen van een waterverzachter zijn: je hebt geen last meer van kalkaanslag op kranen, douchewanden en in toestellen. Hierdoor gaan je huishoudtoestellen, zoals je wasmachine, vaatwasser en verwarmingsketel, tot wel 30% langer mee. Daarnaast verbruik je tot wel 50% minder zeep en wasmiddel. Bovendien voelt zacht water prettiger aan op de huid en maakt het je haar zachter.
Hoeveel bespaar ik met een waterverzachter?

Je bespaart op meerdere manieren: je cv-installatie werkt efficiënter, waardoor je stookkosten dalen. Je verbruikt ook tot 50% minder zeep, wasmiddel en schoonmaakmiddelen. Je toestellen gaan langer mee en verbruiken minder energie omdat de verwarmingselementen kalkvrij blijven. Voor een gemiddeld gezin kan de totale besparing oplopen tot enkele honderden euro’s per jaar.
Is een waterverzachter goed voor mijn wasmachine en toestellen?

Zeker en vast. Kalkaanslag is de grootste vijand van de verwarmingselementen in je toestellen. Door kalk uit het water te halen, voorkom je aanslag in je wasmachine, vaatwasser, verwarmingsketel en koffiezetapparaat. Hierdoor werken ze doeltreffender en gaan ze aanzienlijk langer mee.
Hoe snel merk ik verschil na installatie van een waterverzachter?

Je merkt direct verschil bij het water dat je nieuw verbruikt. Het duurt wel even voordat de bestaande kalk in je leidingen en boiler is opgelost. Je zal direct merken dat het water zachter aanvoelt tijdens het douchen en dat je minder zeep nodig hebt. Na enkele weken tot maanden zal je ook zien dat oude kalkaanslag vermindert.
Is zacht water gezond om te drinken?

Ja, zacht water is volkomen veilig en gezond om te drinken. Een waterverzachter met ionenwisseling voegt een zeer kleine hoeveelheid natrium toe. Deze hoeveelheid is voor de meeste mensen verwaarloosbaar. Enkel mensen die een strikt zoutarm dieet volgen, overleggen best met hun arts.
Beïnvloedt een waterverzachter de smaak van het drinkwater?

De meeste mensen proeven geen verschil. Omdat kalk een lichte smaakcomponent is, melden sommige mensen dat zacht water ‘vlakker’ smaakt. Maar de toevoeging van natrium is zo minimaal dat het de smaak niet beïnvloedt.

Nadelen & risico’s

Zijn er ook nadelen aan waterverzachters? En hoe zit het met het milieu of de waterdruk? Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de nadelen en mogelijke risico’s van een waterverzachter:

Wat zijn de nadelen van een waterverzachter?

De nadelen zijn de aanschafkosten en het periodieke onderhoud (zout bijvullen en soms een onderhoudsbeurt). Een waterverzachter op zoutbasis verbruikt ook water en zout tijdens het regenereren en voegt een minimale hoeveelheid natrium toe aan het water.
Is een waterverzachter slecht voor het milieu?

Nee, in tegenstelling tot wat mensen soms denken, draag je met een waterverzachter juist bij aan een beter leefmilieu. Hoewel de verzachter zout en spoelwater verbruikt, is zout een natuurlijk afbreekbaar materiaal. Deze kleine impact weegt niet op tegen de grote voordelen. Je verbruikt veel minder zeep en schoonmaakmiddelen, je toestellen werken efficiënter (minder CO2-uitstoot), en ze gaan langer mee (minder afval).
Kan een waterverzachter bacteriën veroorzaken?

Bij stilstaand water kan bacteriegroei optreden. Dat geldt ook voor een waterverzachter die je lang niet gebruikt (bv. tijdens een vakantie). Moderne verzachters hebben vaak een ‘vakantiestand’ of spoelen preventief. Bij normaal gebruik en regelmatig onderhoud, is het risico op bacteriegroei minimaal.
Wat als de waterdruk daalt na installatie van een waterverzachter?

Een correct geïnstalleerde waterverzachter met de juiste capaciteit veroorzaakt geen merkbaar drukverlies. Merk je dit toch? Dan kan het zijn dat het model te klein is voor je waterverbruik, of dat er een filter verstopt zit. Neem in dat geval contact op met een installateur.

Kosten & aankoop

Wat gaat een waterverzachter mij kosten? En welk model is het beste voor mijn situatie? Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de kosten van een waterverzachter:

Wat kost een waterverzachter?
Voor een gezin van 4 personen met een gemiddeld waterverbruik kost een waterverzachter met zout gemiddeld tussen de € 1.000 en 2.000 (excl. btw, incl. plaatsing). De exacte kosten hangen af van factoren zoals de benodigde capaciteit en het type verzachter:
- Mechanische (tijdgestuurde) waterverzachter: € 1.000 à 1.400 (excl. btw, incl. plaatsing)
- Elektronische (volumegestuurde) waterverzachter: € 1.600 à 2.000 (excl. btw, incl. plaatsing)
Voor een precieze prijs voor jouw situatie vraag je best vrijblijvend meerdere offertes aan via ons offerteformulier.
Wat kost een waterverzachter inclusief montage?

De prijzen van een waterverzachter (gemiddeld € 1.000 à 2.000, excl. btw) zijn altijd inclusief plaatsing. De installateur geeft je dus een duidelijke totaalprijs voor het toestel én de montage. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.
Zijn er premies of subsidies voor een waterverzachter?

Nee, in België zijn er momenteel geen premies voor de aankoop van een waterverzachter. Is je woning ouder dan 10 jaar? Dan geniet je voor de installatie wel van het verlaagde btw-tarief van 6% in plaats van 21%.
Wat is de beste waterverzachter?
De beste waterverzachter hangt af van je situatie. Experts raden doorgaans aan om te letten op efficiëntie en de juiste capaciteit (afgestemd op je verbruik). De beste keuze hangt dus af van je verbruikspatroon:
- Heb je een stabiel en voorspelbaar waterverbruik? Dan kan een mechanische (tijdgestuurde) verzachter ideaal zijn.
- Heb je een variabel waterverbruik (bv. wisselende gezinssamenstelling, gasten, …)? Dan is een elektronische (volumegestuurde) verzachter de meest efficiënte keuze, omdat deze alleen spoelt wanneer het nodig is.
Waar moet ik op letten bij het kopen van een waterverzachter?

Let vooral op de capaciteit (afgestemd op je waterverbruik en de hardheid) en het type besturing (tijdgestuurd of volumegestuurd) dat bij jouw verbruikspatroon past. Vergelijk ook het zout- en spoelwaterverbruik, de garantievoorwaarden en natuurlijk de totaalprijs inclusief installatie.

Installatie & onderhoud

Waar komt de waterverzachter te staan? En hoeveel zout verbruikt het toestel? Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de installatie, het onderhoud en het beheer van een waterverzachter:

Waar plaats je een waterverzachter?

Populaire plekken zijn de berging, de garage, de kelder of in een (keuken)kastje. De installateur sluit de verzachter altijd aan op de hoofdleiding, zo dicht mogelijk naast de watermeter. Je moet rekening houden met 3 vereisten: je hebt een afvoer naar de riolering nodig (voor modellen met zout), een stroomaansluiting (voor elektrische modellen), en de ruimte moet koel en makkelijk bereikbaar zijn om het zout bij te vullen.
Heeft een waterverzachter een afvoer nodig?

Ja, een waterverzachter op basis van ionenwisseling (met zout) heeft altijd een afvoer nodig. De waterverzachter gebruikt deze afvoer om het spoelwater met de opgeloste kalk en het zout af te voeren tijdens het regenereren. Systemen die geen afvoer nodig hebben (zoals magneten) zijn geen echte waterverzachters.
Kan ik zelf een waterverzachter installeren?

Ja, dat kan, maar we raden dit alleen aan als je veel ervaring hebt met leidingwerk of zelf loodgieter bent. Voor de meeste mensen raden we sterk aan een erkende installateur in te schakelen. Zelf installeren brengt namelijk aanzienlijke risico’s met zich mee. Je riskeert lekkages, je krijgt geen garantie op de installatie bij schade en het kost je vaak veel meer tijd.
Wat is regenereren?

Regenereren ‘reset’ de harskern van de waterverzachter. Wanneer de harsbolletjes verzadigd zijn met calcium en magnesium, spoelt het toestel ze schoon met regenereerzout en activeert ze opnieuw. Periodiek regenereren is erg belangrijk voor een goede werking. De meeste moderne waterverzachters doen dit automatisch.
Hoe vaak moet een waterverzachter regenereren?

Dit hangt af van je waterverbruik en de hardheid. Een moderne, volumegestuurde waterverzachter berekent dit zelf en regenereert automatisch wanneer de harskern verzadigd is. Dit kan variëren van 1 keer in de paar dagen tot 1 keer per week.
Hoeveel water verbruikt een waterverzachter tijdens het spoelen?

Het waterverbruik tijdens het regenereren verschilt per model. Moderne, compacte waterverzachters verbruiken vaak slechts 25 tot 50 liter per spoelbeurt. Grotere of oudere modellen kunnen tot 100 liter verbruiken.
Hoeveel zout verbruikt een waterverzachter?

Het zoutverbruik hangt sterk af van je waterverbruik en de hardheid van je water. Een gemiddeld gezin vult het zoutreservoir 1 à 2 keer per jaar bij. Uitgaande van zakken van 25 kg komt dit neer op een verbruik van 25 tot 50 kg regeneratiezout per jaar. Dit kost je gemiddeld € 30 à 50 per jaar.
Hoe vaak heeft een waterverzachter onderhoud nodig?

Het belangrijkste ‘onderhoud’ dat je zelf doet, is het bijvullen van het onthardingszout. Daarnaast raden we aan om minstens 1 keer per jaar een professionele onderhoudsbeurt te laten uitvoeren. De installateur reinigt dan de harsen, controleert de kleppen en stelt het toestel opnieuw optimaal af.
Wat zijn de jaarlijkse verbruikskosten van een waterverzachter?
De jaarlijkse kosten bestaan uit twee delen:
- Regeneratiezout: een gemiddeld gezin verbruikt 25 à 50 kg zout. Dit kost, afhankelijk van de zoutprijs, circa € 30 à 50 per jaar.
- Onderhoud: een periodieke onderhoudsbeurt kost gemiddeld € 60 à 100.
Reken dus in totaal op jaarlijkse verbruikskosten van ongeveer € 90 à 150.
Hoe lang gaat een waterverzachter mee?

Een kwalitatieve waterverzachter gaat bij goed onderhoud gemiddeld 15 tot 25 jaar mee. Regelmatig zout bijvullen en het (laten) uitvoeren van periodiek onderhoud is essentieel voor een lange levensduur en optimale werking van je waterverzachter.